تجارت سيار؛ جلوه‌اي از فناوري ارتباطات

چكيده

در تاريخ فناوري، هيچ پديده‌اي امكانات و هيجانات تكنولوژي بي‌سيم را نداشته است. در واقع قرن 21 پلي است بين داستانهاي علمي‌ـ تخيلي و تجلي عملي آنها، آن هم با سرعتي نفس‌گير. تكنولوژي ارتباطات بي‌سيم در همه وجوه و جوانب زندگي از جمله تجارت و بازرگاني نفوذ كرده است. به منظور حداكثر بهره‌برداري و آماده باش لازم براي آينده‌اي كه ارتباطات در آن از طريق تكنولوژي‌هاي بي‌سيم انجام خواهد گرفت، آگاهي هر چه بيشتر در اين زمينه، حياتي به نظر مي رسد. تجارت سيار فرصتهاي بسياري را به منظور ايجاد رابطــه فرد به فرد با مشتريان در دنياي تجارت الكترونيك ايجاد كرده است. در اين مقاله ابتدا تعاريف مختلفي براي تجارت ســــيار (M-COMMERCE) ذكر خواهد شد و به دنبال آن مزاياي تجارت سيار و عوامل بازدارنده و محدوديتهاي تجارت سيار ارائه مي‌شود. سپس با استفاده از ماتريس SWOT تجارت سيار مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت و فرصتها، تهديدها، قوتها و ضعفهاي آن ذكر مي‌شود و متعاقب آن سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار بيان مي‌شود. در ادامه با توجه به اهميت پذيرش تكنولوژي‌هاي جديد، دو مدل براي پذيرش تجارت سيار مورد بحث قرار مي‌گيرند و با توجه به ضرورت سنجش رضايتمندي و وفاداري مشتريان، در بخش پاياني مقاله مدلهاي سنجش رضايتمندي و وفاداري مشتريان در تجارت سيار تشريح خواهند شد.

مقدمه

رشد سريع تكنولوژي ارتباطي بي‌سيم (سيار) باعث نفوذ هر چه بيشتر تجارت و اينترنت سيار شده است. طبق مطالعات انجام شده در زمينه تجارت سيار در سال2001 فقط 16 درصد كاربران از اينترنت سيار استفاده مي‌كردند كه پيش‌بيني مي‌شود اين رقم تا سال2007 به 57 درصد برسد (وانگ، 2005). بررسي ادبيات تكنولوژي، حاكي از اين است كه تكنولوژي تاكنون سه دوره را طي كرده است. دوره اول كه از سال1972 شروع شد، دوره كامپيوترهاي شخصي بود. دوره دوم كه از سال1990 شروع شد و تا سال2000 ادامه يافت، دوره اينترنت است. دوره سوم كه از سال2000 شروع شده است و پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2014 ادامه يابد، دوره تكنولوژي و اينترنت سيار است كه باعث شكل‌گيري تجارت سيار شده است. (ماهاتا ننكون، 2005)

بر اساس آمار و ارقام، تحليل گران بر اين باورند كه حدود 25 درصد از كاربران بي‌سيم با دستگاههاي سيار خود به نوعي با تجارت سيار درگير خواهند بود. تجارت سيار انقلاب بزرگي را در خدمات و وسايلي كه از طريق آنها مي‌توان به اينترنت دست يافت به وجود آورده و باعث به وجود آمدن تكنولوژي‌ها، خدمات و مدل‌هاي بازرگاني جديدي شده است.

بازار تكنولوژي‌هاي سيار در چند سال گذشته رشد چشم‌گيري داشته است و اين امر منجر به پديدار شدن فرصتهاي جديدي براي رشد تجارت سيار شده است. تحقيقات حاكي از اين است كه درآمد جهاني حاصل از تجارت سيار در سال2005 حدودا ً7/31 ميليارد دلار بوده است كه انتظار مي‌رود در سال 2006 به230 ميليارد دلار رسيده باشد. تلفن‌هاي همراه از پيش‌شرط‌هاي تجارت سيار هستند. در سالهاي اخير ديگر وسايل سيار از جمله وسايل ديجيتال شخصي نيز وارد بازار شده‌اند كه توانسته‌اند حجم معاملات سيار را گسترش دهند.

تجارت سيار

از آنجا كه تجارت سيار هنوز نوپاست، تعريف جامعي براي آن وجود ندارد. مولر و ورس (1999) بيان كردند تجارت سيار زيرمجموعه‌اي از تجارت الكترونيك است. كين (2001) نيز چنين مي‌گويد كه تجارت سيار شكل‌ گسترش‌يافته تجارت الكترونيك است كه از طريق اينترنت سيار انجام مي‌گيرد. عده‌اي ديگر نيز تجارت سيار را چنين تعريف كرده‌اند: هر گونه مبادله‌ـ مستقيم يا غيرمستقيم‌ـ داراي ارزش پولي كه از طريق شبكه‌هاي سيار انجام مي‌گيرد. به نظر هوانگ و بارنهيم تجارت سيار تحويل محصول و خدمات از طريق تكنولوژي‌هاي بي‌سيم با هدف انجام فعاليتهاي تجارت الكترونيك در هر زمان يا مكاني است.

بنابراين تجارت سيار فقط شكل تغييريافته خدمات اينترنتي موجود نيست، بلكه شكل‌ گسترش يافته كسب و كار الكترونيك است. تجارت سيار فرصتي را براي تحويل خدمات جديد به مشتريان موجود و جذب مشتريان جديد در اختيار سازمانها قرار مي‌دهد.

تحقيقات نشان مي دهد تجارت سيار در 4 زمينه كاربرد دارد که عبارتند از: استفاده از وسايل سيار به منظور جستجوي اطلاعات دراينترنت؛ استفاده از وسايل سيار براي انتقال پول بين مشتري و شركت؛ خدمات مبتني بر مكان از قبيل دريافت تبليغات شخصي و استفاده از وسايل سيار براي كارهاي ضروري وسرگرمي.(بويلينگن، 2004)

عوامل زير باعث توسعه تجارت سيار شده‌اند: توسعه روندهاي اجتماعي، توسعه تكنولوژي‌هاي جديد، عوامل اقتصادي (بويلينگن، 2004). ايده‌هاي جديد و توانايي برقراري ارتباطات شخصي و نياز به انجام تجارت در هر مكان و زماني از جمله روندهاي اجتماعي هستند كه بر گسترش تجارت سيار نقش دارند. از جمله عوامل اقتصادي تأثيرگذار بر گسترش تجارت سيار مي‌توان محتوي جذاب، هزينه پايين، قيمت منطقي خدمات سيار، عوامل تقاضا و جايگزينها را نام برد.

مزاياي تجارت سيار

از مزاياي عمده تجارت سيار مي‌توان موارد زير را نام برد:

ـ قابليت دسترسي بالا: از آنجا كه وسايل سيار قابليت دسترسي بالايي دارند، پس مي‌توان گفت كه در حين سفر و در جاهاي ديگر نيز مي‌توان معاملات تجاري انجام داد.

ـ مكان مركزي: يعني اينكه با توجه به قابليت حمل آسان وسايل سيار، با استفاده از سيستم‌هاي موقعيت يابي جهاني مي‌توان مكاني را كه كاربر در آنجاست شناسايي كرد و از اين طريق خدمات بهتري را به او ارائه داد.

ـ راحتي: يعني اينكه در تجارت سيار افراد از لحاظ زماني و مكاني محدوديت ندارند و براحتي مي‌توانند فعاليتهاي تجاري انجام دهند كه اين عامل در نهايت باعث وفاداري آنها خواهد شد (ماهاتا ننكون، 2005).

ـ مشتري پسند‌سازي: تلفن‌ها و وسايل سيار نسبت به كامپيوترهاي شخصي قدرت نفوذ بالاتري دارند. بنابراين ارائه دهندگان تجارت سيار مي‌توانند به طور خلاقتر عمل كنند و خدمات متناسب با هر يك از مشتريان به آنها ارائه دهند. (ماهاتاننكون، 2005)

ـ بهبود فرايند تصميم‌گيري: جمع‌آوري اطلاعات يكي از مهمترين پيش‌شرط‌ها براي اتخاذ تصميم درست است. تكنولوژي‌هاي سيار مي‌توانند كانال هاي مؤثري را براي جمع‌آوري اطلاعات در اختيار مديران قرار دهند تا از اين طريق اطلاعات مورد نياز را جمع‌آوري كنند و تصميم‌ بهتري اتخاذ كنند. بنابراين مي‌توان گفت كه درتجارت سيار فرايند تصميم‌گيري بهتر انجام مي‌گيرد.

تجارت سيار در بانک‌داري داراي مزيتهاي زير است:

راحت بودن براي كاربر: تجارت سيار از طريق توانمند كردن مشتريان براي دستيابي به خدمات و شيوه‌هاي جديد پرداخت، راحتي بيشتري را براي آنها به ارمغان مي‌آورد.

هزينه عملياتي پايين: ارائه خدمات سيار هزينه‌هاي عملياتي را از طريق دستيابي به خدمات بانكي با حداقل دخالت عامل انساني كاهش مي‌دهد.

افزايش پاسخگويي: در تجارت سيار ميزان پاسخگويي به نيازهاي كاربران افزايش مي‌يابد و از اين طريق ميزان رضايتمندي آنها افزايش مي‌يابد. پاسخگويي از ابعاد كيفيت خدمات آنلاين است كه تأثير زيادي را بر رضايتمندي مشتريان دارد كه تجارت سيار در اين زمينه داراي مزيت است.

عوامل بازدارنده و محدوديتهاي تجارت سيار

با وجود اينكه تجارت سيار مزاياي زيادي براي توليدكنندگان، ارائه‌دهندگان محصولات و خدمات و مشتريان دارد، ولي بايد دانست كه تكنولوژي‌ها و وسايل سيار داراي محدوديتهايي هستند كه به صورت عاملي بازدارنده بر سر راه تجارت سيار عمل مي‌كنند. اين عوامل عبارتند از:

استانداردهاي مختلف تكنولوژي: از آنجا كه تكنولوژي بسرعت در حال پيشرفت است، كاربران نيز با استانداردهاي مختلفي مواجهند كه در تجارت سيار بايد آنها را بپذيرند. فراواني اين استانداردها به صورت مانعي در تجارت سيار عمل مي‌كند.

امنيت: از ديگر عواملي که باعث مي‌شود کاربران کمتر معاملات آنلاين انجام دهند، مباحث امنيتي در تجارت سيار است. به خاطر اينكه تجارت سيار نوپاست، در زمينه فراهم كردن امنيت معاملات سيار بررسيهاي لازم انجام نگرفته است.

فرهنگ و رفتار مصرف‌كننده (كاربر): اختلافات فرهنگي و رفتار مصرف‌كنندگان در كشورهاي مختلف ممكن است در بعضي از كشورها، تجارت سيار را با محدوديت مواجه كند. مثلاً در آمريكا كه مردم عادت دارند كامپيوترهاي قابل حمل با خود داشته باشند، استفاده از وسايل سيار كوچك به منظور انجام تجارت سيار براي آنها خوشايند نيست. ولي در ژاپن از آنجا كه مردم به اتاقها و اداره‌ها كوچك عادت كرده‌اند،استفاده از وسايل سيار كوچك براي تجارت خيلي كاربرد دارد و مردم با آغوش باز آنها را به كار مي‌برند.

تحقق پذيري : ساها در تحقيقي كه در سال2004 در زمينه كيفيت خدمات آنلاين انجام داد به اين نتيجه رسيد كه تحقق‌پذيري يكي از ابعاد كيفيت خدمات آنلاين است كه بر رضايتمندي مشتريان تأثير قابل توجهي‌دارد. در تجارت سيار اين احتمال وجود دارد كه نتوان بر مسائل مرتبط با تحقق‌پذيري اعمال وعده داده شده، فائق آمد. مثلاً ممكن است خدمات و تحويل محصول به دست مصرف‌كننده زياد طول بكشد.

صفحه نمايش كوچك وسايل سيار: از آنجا كه صفحه نمايش وسايل سيار كوچك است، اين وسايل در نمايش دادن اطلاعات، كاربران را با مشكل مواجه مي‌كنند. در جوامعي كه افراد انتظارات فزاينده‌اي از تكنولوژي و كاربردهاي آن دارند، ضعف وسايل سيار باعث خواهد شد كه كاربران كمتر درگير تجارت سيار شوند.

به طور كلي مي‌توان گفت كه ديگر عوامل بازدارنده درتجارت سيار عبارتند از: سرعت بارگذاري پايين، صفحه و حافظه كوچك و محدوديت قدرت پردازش وسايل سيار، توان گرافيكي پايين وسايل سيار، مشكل بودن كار با وسايل سيار، هزينه بالا، رديابي طاقت‌فرسا، دشواري تايپ، خدمات غيرقابل اعتماد، توان مصرفي بالاي مودم‌هاي راديويي و سرعت انتقال پايين داده‌ها در وسايل سيار.

تجزيه و تحليل استراتژيك تجارت سيار با استفاده از ماتريس SWOT

تجزيه و تحليل قوتها، ضعفها، فرصتها و تهديدها كه به تجزيه و تحليل (SWOT=STRENGTHS, WEAK NESSES, OPPORTUNITIES, THREATS) مشهور است، يك ابزار مفيد براي بررسي قوتها و ضعفهاي دروني و فرصتها و تهديدهاي بيروني هر صنعتي به حساب مي‌آيد. با استفاده از ماتريس SWOT نيز مي‌توان تجارت سيار را مورد تجزيه و تحليل قرار داد.تجزيه و تحليل تجارت سيار با استفاده از ماتريس SWOT حاکي از اين است که قوتها، ضعفها، فرصتها و تهديدها در تجارت سيار عبارتند از:

قوتها: به طور كلي قوت تجارت سيار اين است كه مي‌تواند به صورت زيرساختاري در ارائه خدمات به طور بالقوه در هر جايي عمل نمايد و رابطه‌اي قوي بين كاربران و ارائه دهندگان سيار ايجاد كند. از ديگر قوتهاي تجارت سيار، قدرت آگاهي از مكان است. (ماهاتا ننكون، 2005) چرا كه وسايل سيار قابل حمل هستند و با استفاده ازسيستم‌هاي موقعيت يابي جهاني مي‌توان موقعيت مكاني كاربر را شناسايي كرد و خدمات بهتري به او ارائه داد.

ضعفها: ضعف عمده در تجارت سيار وجود نداشتن زيرساختها از جمله تكنولوژي مناسب براي تأمين امنيت در وسايل و معاملات سيار است. همچنين ديگر ضعفهاي تجارت سيار عبارتند از: صفحه نمايش كوچك، سرعت بارگذاري پايين، محدوديت پهناي باند، هزينه بالا، رديابي طاقت‌فرسا.

فرصتها: از جمله فرصتهايي كه تجارت سيار دارد مي‌توان به قابليت سيار و در دسترس بودن اشاره كرد كه اين دو ويژگي منجر به ارزش‌زايي و خدمات ارزش افزوده از طريق مدل‌هاي جديد بازرگاني و يا اصطلاح مدل‌هاي موجود به منظور ايجاد مزيت رقابتي پايدار خواهند شد.

تهديدها: از جمله تهديدهاي تجارت سيار مي‌توان به موانع وروداشاره كرد. در هر حوزه‌اي شركتهاي جديد در صنعت تجارت سيار با موانع ورود مختلفي مواجه خواهند شد. مثلا در يك حوزه مشتريان ممكن است خواهان پهناي باند و در حوزه ديگر متقاضي ساختار قيمت‌گذاري بهتر باشند. از ديگر تهديدهاي تجارت سيار مي‌توان تهديد محصولات و خدمات جايگزين را نام برد كه اين محصول جايگزين مي‌تواند تجارت الكترونيك باشد.

اگرچه تجارت سيار و تجارت الكترونيك در بسياري از جنبه‌ها با هم شباهت دارند ولي تجارت سيار داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي از جمله سيار بودن و ارائه خدمات اختصاصي است. اما در صورتي كه كاربران نتوانند اين ارزشهاي واقعي را در تجارت سيار تشخيص دهند، ممكن است تجارت الكترونيك جايگزين آن شود. از ديگر عوامل تهديد‌كننده تجارت سيار مي‌توان افزايش انتظارات مشتريان را نام برد. يعني اينكه انتظارات مشتريان در طي زمان افزايش مي‌يابد و اين افزايش انتظارات تجارت سيار را تهديد خواهد كرد.

سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار

تجارت سيار فرصتهايي را به منظور دستيابي به مشتريان در مكانهاي مختلف فراهم كرده و باعث شكل‌گيري شيوه‌هاي جديد خريد و ارائه خدمات شده است. سيستم‌هاي پرداخت الكترونيك در تجارت سيار كه شامل صدور صورتحساب و پرداختهاي الكترونيك هستند، هزينه‌هاي معاملات را كاهش داده‌اند.

سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار عبارتند از: كارت اعتباري، كارت هوشمند، صورتحساب مخابراتي و کارتSV. در تحقيقي كه در زمينه سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار انجام شده، نتايج حاكي از اين است كه كارت اعتباري بيشتر از ساير شيوه‌هاي پرداخت مورد استفاده قرار مي‌گيرند. دليل استفاده بيشتر از كارت اعتباري مي‌تواند ناشي از هزينه پايين، كنترل آسان، امنيت و تضمين كارتهاي اعتباري از ديدگاه مشتريان باشد.

در پژوهشهايي كه در زمينه سيستم‌هاي پرداخت الكترونيك انجام شده، فقط عوامل تكنولوژي مدنظر بوده است، اما در تحقيقي كه در سال2004 توسط چو و همكارانش با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي انجام شد، پا را فراتر گذاشته‌اند و سيستم‌هاي پرداخت را براساس عوامل تكنولوژيك، اقتصادي و اجتماعي مورد بررسي قرار داده‌اند (چو و همكاران، 2004). نتيجه اين تحقيق نشان مي‌دهد كه اولاً تأثير عوامل تكنولوژيك در استفاده از سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار بيشتر از عوامل اجتماعي و اقتصادي است. ثانياً کارت SVبهترين وسيله پرداخت در تجارت سيار شناخته، زيرا كه بهترين عملكرد اجتماعي و تكنولوژيك را دارد. همچنين نتايج نشان مي‌دهد كه صورتحساب مخابراتي كمترين مقبوليت را در بين سيستم‌هاي پرداخت دارد.

مباحث و نتايج فوق نشان‌دهندة اين است كه در استفاده از سيستم‌هاي پرداخت الكترونيك در تجارت سيار بايستي عوامل اقتصادي و اجتماعي و تكنولوژيك را در نظر گرفت. زيرا همچنان كه در بالا ذكر شد نتايج تحقيقات در كشورهاي مختلف حاكي از اين است كه محبوبيت و كاربرد سيستم‌هاي پرداخت در كشورهاي مختلف فرق دارد.

مدلهاي پذيرش تجارت سيار

رشد سريع تكنولوژي ارتباطي بي‌سيم باعث نفوذ هر چه بيشتر اينترنت و تجارت سيار شده است. آگاهي از ادراكات و مقبوليت تجارت سيار توسط مشتريان اهميت بالايي دارد. تجارت سيار نيز مانند تجارت الكترونيك باعث افزايش حجم معاملات، سود و درآمد خواهد شد، اما باوجود اين مزايا، هنوز آگاهي نداشتن كاربران و فقدان ساختارهاي زيربنايي تكنولوژيك به صورت مانعي برسر راه تجارت سيار و پذيرش آن عمل مي‌كنند. به منظور آگاهي از عوامل اثرگذار بر پذيرش تجارت سيار دو مدل را براي پذيرش تجارت سيار ارائه خواهيم كرد. اولين مدل به صورت شکل 1 خواهد بود.

راجرز (1995) بيان مي‌كند كه سازگاري اساسي‌ترين عامل در تصميم مشتريان (كاربران) براي پذيرش يك پديده جديد است و آن را بدين صورت تعريف مي‌كند: درجه‌اي كه نوآوري مطابق با ارزشهاي موجود و تجربه‌هاي قبلي درك شود.

با توجه به عوامل تأثيرگذار بر تجارت سيار كه در شكل ارائه شده‌اند، ارائه‌دهندگان تجارت سيار بايد بر مزايا و كاربردهاي استفاده از تجارت سيار تأكيد كنند و مشتريان را آموزش دهند و در آنها انگيزه ايجاد كنند كه معاملاتشان را از طريق تجارت سيار انجام دهند. در ضمن مديران و ارائه‌دهندگان تجارت سيار به خاطر نقش بالاي عامل سازگاري در پذيرش تجارت سيار بايستي ميزان سازگاري‌شان را با نيازهاي مختلف كاربران، تجربه‌هاي قبلي، سبك زندگي و اعتقادات آنها افزايش دهند تا بتوانند انتظارات مشتريان را تحقق بخشند.

دومين مدل پذيرش تجارت سيار(شكل 2) كه در اين مقاله ارائه مي‌شود، به چرايي و چگونگي پذيرش تجارت سيار توسط مشتريان (كاربران) پاسخ خواهد داد. البته بايد بيان كرد،اين مدل بيشتر با ديدگاه كساني همخواني دارد كه تجارت سيار را زير مجموعه‌اي از تجارت الكترونيك مي‌دانند، زيرا اين مدل همان مدل پذيرش تجارت الكترونيك است.

اين مدل نشان مي دهد كه يعني هر چه احتمال مفيد بودن مورد انتظار بيشتر باشد، آمادگي پذيرش تجارت سيار بيشتر است، ولي رابطه بين سهولت استفاده مورد انتظار و نگرش براي استفاده خيلي قوي نيست. دانش تأثير مهمي بر وسهولت استفاده مورد انتظار دارد، اما ارتباط آن با مفيد بودن مورد انتظار ضعيف است. سن نيز مي‌تواند مفيد بودن مورد انتظار را پيش‌بيني كند، اما براي پيش‌بيني سهولت استفاده مورد انتظار ضعيف است. در ضمن اين رابطه منفي است. متغيرهاي تخصص‌‌‌گرايي، خوشه تكنولوژي، نوآور بودن و رفتار پذيرش قبلي همگي بر مفيد بودن مورد انتظار و سهولت استفاده مورد انتظار تأثير مي‌گذارند و رابطه بين آنها مثبت است. نتيجه تحقيق يانگ همچنين نشان مي‌دهد كه در پذيرش تجارت سيار از ديد همه زنان سهولت استفاده مورد انتظار مهم است، اما از ديد همه مردان مفيد بودن مورد انتظار مهم است. (يانگ، 2005)

در اين مدل نگرش براي استفاده، متغيري وابسته است و مفيد بودن مورد انتظار و سهولت استفاده مورد انتظار متغيرهاي انگيزشي هستند كه به عنوان متغيرهاي تعديل‌كننده و به صورت رابطي بين متغيرهاي مستقل (ويژگي‌هاي فردي) و متغيرهاي وابسته عمل مي‌كنند.

نتيجه‌گيري

تجارت سيار ساده‌ترين و سريعترين شيوه تجارت است. به منظور انجام درست آن، نيازمند ابزارهاي مديريتي جديد هستيم. در محيط بي‌سيم كه به سرعت در حال تغيير است، شركتها بايستي چشم‌اندازهاي مديريتي مؤثر و مفيدي را براي دستيابي به اهدافشان اتخاذ كنند. در اين نوشتار ابتدا مزاياي تجارت سيار را براي كاربران و ارائه‌دهندگان سيار مورد بحث قرار داديم. مزيت اصلي تجارت سيار خاصيت در همه جا بودن است كه اين امر منجر به اين مي‌شود كه بتوانيم بهتر با كاربران رابطه برقرار كرده و خدمات بهتري به آنها ارائه كنيم. سپس عوامل بازدارنده و محدوديتهاي تجارت سيار بيان شدند كه آگاهي و آشنايي با آنها باعث خواهد شد كه اين موانع را از سر راه تجارت سيار برداريم. ماتريسSWOT ابزار مناسبي است براي تجزيه و تحليل استراتژيك صنايع مختلف. پس با استفاده از اين ماتريس تجارت سيار را مورد تجزيه و تحليل قرار داديم و فرصتها، ضعفها، قوتها و تهديدهاي آن را شناسايي كنيم كه آگاهي از اين عوامل به ارائه‌دهندگان تجارت سيار كمك خواهد كرد كه بهتر تجارت سيار را مديريت كنند و جهت‌گيري‌هاي آينده آن را تشخيص دهند. همچنين سيستم‌هاي پرداخت در تجارت سيار مورد بررسي قرار گرفتند.

منابع

1 – Buellingen, F., Woerter, M., Development perspective, firm strategies and application in mobile commerce, Journal of Business Research 57 (2004) 1402-1408

2 – Chou, Y., Lee, C., Chung, J., Understanding m-commerce payment systems through the analytical hierarchy process, Journal of Business Research 57 (2004) 1423-1430

3 – Mahatanankoon, P.,Wen, H.J., Lim, B., Consumer-based m-commerce: exploring consumer perception of mobile applications, Computer Standards & Interfaces 27(2005) 347-357

4 – Saha, P., Relationship between customer satisfaction and online service quality(a study in internet banking), masters thesis (2004)

5 – Wu, J., Wang, S., What drives mobile commerce? An empirical evaluation of the revised technology acceptance model, Journal of Information & Management 42 (2005) 719-729

6 – Yang, K.C.C., Exploring factors affecting the adoption of mobile commerce in Singapore, Journal of Telematics and Informatics, 22 (2005) 257-277